Planowanie wycieczki szkolnej wymaga obecnie znacznie więcej niż podstawowych przygotowań logistycznych. Zmiany prawne wprowadzone w 2024 roku sprawiły, że organizatorzy muszą spełnić szereg zaostrzonych wymagań, począwszy od Standardów Ochrony Małoletnich, które obowiązują od lutego, aż po nowe możliwości finansowania oferowane przez program „Podróże z klasą”.
Współczesne wycieczki szkolne to przede wszystkim forma zajęć dydaktycznych, wychowawczych i integracyjnych organizowanych poza terenem placówki. Mogą trwać jeden dzień lub rozciągać się na kilka dni, obejmując zwiedzanie, naukę oraz rozwijanie kompetencji społecznych uczniów.
Wymogi prawne – co musi wiedzieć każdy nauczyciel?
Podstawą prawną organizacji każdej wycieczki szkolnej są przepisy oświatowe, które wymagają spełnienia konkretnych warunków formalnych. Najważniejsze z nich to uzyskanie zgody dyrektora szkoły oraz pisemnej zgody rodziców lub opiekunów prawnych wszystkich uczestników. Bez tych dokumentów żaden wyjazd nie może się odbyć.
Zapoznaj się także z: Dokumentacja wycieczki szkolnej – jakie dokumenty obowiązują?
Równie istotne jest określenie jasnego celu dydaktycznego lub wychowawczego, który musi być zgodny z podstawą programową realizowaną w danej szkole. To oznacza, że każda wycieczka powinna wpisywać się w szerszy kontekst edukacyjny i przynosić uczniom konkretne korzyści rozwojowe.
Organizatorem wycieczki może być zarówno szkoła, konkretny nauczyciel, jak i wyspecjalizowane biuro podróży obsługujące grupy dziecięce. Niezależnie od wyboru organizatora, nauczyciel zawsze ponosi pełną odpowiedzialność za merytoryczną stronę programu oraz bezpieczeństwo powierzonych mu dzieci. Z kolei aspekty formalno-prawne mogą być delegowane na szkołę lub zewnętrznego partnera.
Nowe standardy bezpieczeństwa obowiązujące od 2024 roku
Wprowadzenie Standardów Ochrony Małoletnich w lutym 2024 roku znacząco zmieniło krajobraz organizacji wycieczek szkolnych. Te zaostrzzone przepisy dotyczą przede wszystkim liczby opiekunów przypadających na grupęoraz kompleksowego zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony praw dzieci.
Zgodnie z nowymi regulacjami, minimalna liczba opiekunów została ustalona na poziomie jednego dorosłego na 10-15 uczniów, przy czym dokładna proporcja zależy bezpośrednio od wieku uczestników. Młodsze dzieci naturalne wymagają intensywniejszej opieki, co automatycznie przekłada się na konieczność zapewnienia większej liczby wykwalifikowanych opiekunów.
Ponadto wszyscy opiekunowie muszą być odpowiednio przeszkoleni w zakresie realizacji zajęć integracyjnych i edukacyjnych podczas wyjazdu. Dodatkowo wymagana jest szczegółowa dokumentacja obejmująca wszystkie aspekty planowanej wycieczki.
Kompleksowa procedura organizacji wyjazdu
Właściwe przygotowanie wycieczki szkolnej to wieloetapowy proces, który należy rozpocząć od opracowania szczegółowego programu z jasnymi celami dydaktycznymi. Następnym krokiem jest przygotowanie realnego budżetuoraz uzyskanie formalnej akceptacji ze strony dyrekcji szkoły.
W dalszej kolejności konieczne jest zebranie pisemnych zgód od rodziców wszystkich potencjalnych uczestników oraz przeprowadzenie rekrutacji uczniów. Szczególną uwagę należy poświęcić wyznaczeniu odpowiedniej liczby opiekunów, pamiętając o wcześniej wspomnianych proporcjach.
Może Cię zainteresować: Kto ma obowiązek uzyskiwania zgody rodziców na udział w wycieczce szkolnej?
Aspekty praktyczne obejmują zakup ubezpieczenia grupowego, dokonanie rezerwacji transportu, noclegów i wyżywienia. W przypadku współpracy z firmą zewnętrzną niezbędne jest podpisanie szczegółowej umowy regulującej wszystkie aspekty współpracy. Równolegle należy przygotować i przekazać rodzicom kompletny harmonogram wraz z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi podczas wyjazdu.
Po powrocie z wycieczki organizator jest zobowiązany do sporządzenia szczegółowego podsumowania oraz sprawozdania z realizacji założonych celów dydaktycznych i wychowawczych.
Program „Podróże z klasą” jako szansa na dofinansowanie
Od roku szkolnego 2024/2025 szkoły mogą skorzystać z rządowego programu „Podróże z klasą”, na który przeznaczono aż 60 milionów złotych. Ten program oferuje wyjątkową możliwość pokrycia nawet 100% kosztów wyjazdu dla szkół podstawowych i ponadpodstawowych.
Kluczowym warunkiem uzyskania pełnego dofinansowania jest zaplanowanie odwiedzin w odpowiedniej liczbie punktów edukacyjnych, takich jak muzea, teatry, galerie czy inne instytucje kultury. Program określa jasne wymagania: wycieczka dwudniowa musi obejmować minimum 2 tego typu miejsca, trzydniowa – 3, i tak dalej proporcjonalnie do długości wyjazdu.
Warto podkreślić, że program „Podróże z klasą” obejmuje wyłącznie wyjazdy trwające od 2 do 5 dni – wycieczki jednodniowe nie kwalifikują się do dofinansowania. Dzięki tej inicjatywie rządowej ponad 70% szkół podstawowych i niemal 60% szkół ponadpodstawowych organizuje regularne wyjazdy, przy czym tendencja ta wykazuje stały wzrost.
Nowe trendy w edukacji wyjazdowej
Obserwowane zmiany w podejściu do organizacji wycieczek szkolnych odzwierciedlają szersze przemiany w polskim systemie edukacji. Wycieczki o charakterze językowym, kulturowym i naukowym zyskują na popularności, stanowiąc coraz częściej alternatywę dla tradycyjnych wyjazdów o charakterze wyłącznie turystycznym.
Zgodnie z najnowszymi szacunkami, około 40% wycieczek szkolnych organizowanych w sezonie 2024/2025 ma charakter integracyjno-edukacyjny. Ten trend wyraźnie pokazuje, że placówki edukacyjne coraz bardziej świadomie wykorzystują wyjazdy jako narzędzie realizacji konkretnych celów dydaktycznych.
Rozwój programów rządowych, szczególnie wspomnianego wcześniej „Podróży z klasą”, znacząco wpływa na dostępność i popularność wycieczek szkolnych. Możliwość uzyskania stuprocentowego dofinansowania sprawia, że nawet szkoły dysponujące ograniczonymi budżetami mogą zapewnić swoim uczniom wartościowe doświadczenia edukacyjne podczas wyjazdów.
W rezultacie organizacja wycieczki szkolnej w 2025 roku wymaga nie tylko spełnienia zaostrzonych formalności prawnych i administracyjnych, ale także strategicznego planowania uwzględniającego możliwości dofinansowania oraz dostosowania programu do współczesnych trendów edukacyjnych i wychowawczych.
Źródła:
https://www.iwspo.pl/prawo-oswiatowe-a-wycieczki-szkolne-co-mowi-ustawa
https://auxilia-oswiata.pl/wycieczki-szkolne-a-obowiazki-organizatora/
https://www.kogis.pl/artykul/jak-zorganizowac-wycieczke-szkolna-poradnik-dla-nauczyciela/
https://www.bankier.pl/wiadomosc/Ministerstwo-edukacji-sfinansuje-wycieczki-szkolne-dla-uczniow-8755572.html
https://kolagospodynwiejskich.org/2024/06/04/podroze-z-klasa-programy-men/
https://www.portaloswiatowy.pl/materialy-partnerow/wycieczki-szkolne-20252026-nauka-integracja-i-inspirujace-podroze-26311.html
https://www.gov.pl/web/edukacja/podroze-z-klasa
Absolwent AWF Warszawa i Wydziału Nauk Ekonomicznych UW. Doświadczony organizator wypoczynku dla dzieci i młodzieży z ponad 100 zrealizowanymi obozami. Instruktor snowboardu, narciarstwa i survivalu. Posiada uprawnienia kierownika wypoczynku oraz szkoli kadry wypoczynku w województwie mazowieckim.
