Szkoły przygotowujące się do nowego roku szkolnego 2025/2026 muszą zmierzyć się z fundamentalnymi zmianami w systemie finansowania wycieczek edukacyjnych. Ministerstwo Edukacji wycofało się z dotychczasowego wsparcia wielodniowych wyjazdów, co oznacza konieczność poszukiwania nowych ścieżek finansowania. Placówki edukacyjne mogą jednak liczyć na programy samorządowe, fundusze europejskie oraz wsparcie fundacji i organizacji edukacyjnych.
Koniec ministerialnego wsparcia wielodniowych wyjazdów
Decyzja Ministerstwa Edukacji o wstrzymaniu finansowania wielodniowych wycieczek stanowi przełom w dotychczasowej polityce edukacyjnej. Program „Podróże z klasą”, który jeszcze rok temu gwarantował 100% dofinansowania na wyjazdy dłuższe niż jednodniowe, przestał istnieć. Ta zmiana dotyka bezpośrednio tysiące szkół, które musiały całkowicie przemyśleć swoje plany edukacyjne.
Skala dotychczasowego wsparcia była imponująca. W roku szkolnym 2024/2025 z ministerialnego dofinansowania skorzystało 81 259 uczniów w całej Polsce, a rząd przeznaczył na ten cel prawie 60 milionów złotych. Maksymalne kwoty sięgały 20 tysięcy złotych za wycieczkę dwudniową, 30 tysięcy za trzydniową i nawet 50 tysięcy złotych za pięciodniowy wyjazd.
W miejsce finansowania dłuższych wyjazdów ministerstwo kieruje swoją uwagę na lokalne inicjatywy kulturowe. Obecnie trwają prace nad programem wspierającym wyjścia jednodniowe do teatrów, muzeów oraz organizację warsztatów edukacyjnych, co ma promować dostęp do kultury w najbliższym otoczeniu uczniów.
Samorządy jako nowy filar finansowania
W obliczu wycofania się ministerstwa, samorządy lokalne stają się kluczowym partnerem szkół w organizacji wycieczek edukacyjnych. Ta zmiana przynosi jednak pewne korzyści – decyzje podejmowane są bliżej społeczności szkolnych, co pozwala lepiej dostosować wsparcie do lokalnych potrzeb.
Niektóre województwa oferują obecnie wsparcie sięgające nawet 15 tysięcy złotych na ucznia w ramach kilkuletniego cyklu edukacyjnego. Te środki można przeznaczyć zarówno na wycieczki, jak i inne zajęcia edukacyjne. Dodatkowo, wiele gmin uruchamia własne programy grantowe, które wypełniają lukę powstałą po wycofaniu się środków centralnych.
Kluczem do sukcesu w pozyskiwaniu środków samorządowych jest nawiązanie bliskiej współpracy z lokalnymi władzami oraz dokładne poznanie specyfiki programów dostępnych w danym regionie. Każda gmina może mieć inne priorytety i kryteria oceny wniosków.
Możliwości finansowania z funduszy europejskich
Równolegle do inicjatyw samorządowych, fundusze europejskie otwierają przed polskimi szkołami szerokie perspektywy, szczególnie w kontekście wyjazdów międzynarodowych. Program Erasmus+ pozostaje najważniejszym źródłem tego typu wsparcia, dysponując pulą około 760 milionów euro przeznaczoną dla polskich instytucji edukacyjnych od 2014 roku.
Wnioskowanie o środki europejskie wymaga jednak większego zaangażowania administracyjnego i dłuższego czasu oczekiwania na decyzję. Proces ten jest bardziej sformalizowany niż w przypadku dotychczasowych programów ministerialnych, ale oferuje znacznie szersze możliwości współpracy międzynarodowej i wymiany doświadczeń.
Co istotne, fundusze europejskie nie ograniczają się tylko do Erasmus+. Wiele innych programów sektorowych i regionalnych oferuje wsparcie dla inicjatyw edukacyjnych, wymagając jedynie dokładnego przeanalizowania dostępnych opcji.
Wsparcie od fundacji i organizacji pozarządowych
Trzecim filarem nowego systemu finansowania są fundacje i organizacje edukacyjne, które w ostatnich latach znacznie zwiększyły swoją aktywność. Te podmioty często specjalizują się w konkretnych obszarach edukacyjnych, co pozwala szkołom znaleźć wsparcie idealnie dopasowane do ich potrzeb.
O dofinansowanie mogą ubiegać się nie tylko organy prowadzące szkoły publiczne i niepubliczne, ale również samorządy, stowarzyszenia oraz same fundacje edukacyjne. Ta różnorodność podmiotów uprawnionych do składania wniosków otwiera nowe możliwości współpracy między różnymi sektorami.
Fundacje często oferują nie tylko wsparcie finansowe, ale również merytoryczne – pomagając w opracowaniu programu edukacyjnego wycieczki czy zapewniając specjalistów do przeprowadzenia warsztatów. To kompleksowe podejście może okazać się bardziej wartościowe niż samo dofinansowanie.
Jak skutecznie ubiegać się o wsparcie?
Proces składania wniosków o dofinansowanie pozostaje w większości przypadków elektroniczny, choć każdy program ma swoje specyficzne wymagania. Doświadczenia z dotychczasowych naborów ministerialnych pokazują, jak ważna jest szybkość i precyzja – w 2024 roku dostępne środki wyczerpały się w zaledwie 12 minut od otwarcia naboru.
Kluczowe elementy udanego wniosku to przede wszystkim zgodność programu wycieczki z wytycznymi dotyczącymi celów edukacyjnych oraz bezbłędne wypełnienie wszystkich wymaganych formularzy. Równie istotne jest złożenie wniosku we właściwym terminie i spełnienie wszystkich kryteriów wiekowych uczestników.
Szkoły powinny również pamiętać o dokumentacji całego procesu i przygotować się na ewentualną konieczność przedstawienia dodatkowych wyjaśnień lub dokumentów podczas oceny wniosku.
Zakres kosztów objętych wsparciem finansowym
Dofinansowanie wycieczek szkolnych tradycyjnie obejmuje szerokie spektrum kosztów związanych z organizacją wyjazdu. Najczęściej finansowane są koszty transportu, zakwaterowania, wyżywienia, ubezpieczenia oraz bilety do placówek kulturalnych i edukacyjnych.
W kontekście nowych priorytetów ministerialnych, szczególne wsparcie otrzymują inicjatywy promujące lokalną kulturę i dziedzictwo. Oznacza to, że większe szanse na dofinansowanie mają projekty obejmujące wizyty w regionalnych muzeach, teatrach czy ośrodkach rzemiosła tradycyjnego.
Warto zauważyć, że niektóre programy oferują pokrycie 100% kosztów bez konieczności wnoszenia wkładu własnego przez szkołę, podczas gdy inne wymagają współfinansowania ze strony beneficjenta. Te różnice należy uwzględnić już na etapie planowania budżetu wycieczki.
Perspektywy rozwoju systemu finansowania
Obecne zmiany w systemie finansowania wycieczek szkolnych należy traktować jako część szerszej transformacji polskiej edukacji. Decentralizacja wsparcia finansowego przenosi odpowiedzialność z poziomu centralnego na lokalne społeczności, co może przełożyć się na lepsze dopasowanie oferty edukacyjnej do rzeczywistych potrzeb.
Rosnąca rola fundacji, samorządów i programów europejskich otwiera przed szkołami nowe możliwości, wymagając jednocześnie większej aktywności w poszukiwaniu i pozyskiwaniu środków. Szkoły, które najszybciej dostosują się do nowych realiów i nauczą się poruszać po zróżnicowanym krajobrazie dostępnych programów, będą miały przewagę konkurencyjną.
Kluczowym wyzwaniem pozostaje stałe monitorowanie dostępnych możliwości finansowania oraz budowanie długoterminowych relacji z potencjalnymi partnerami. W tym kontekście szczególnie ważne staje się śledzenie informacji o nowych naborach i lokalnych inicjatywach kulturalnych, które mogą oferować wsparcie dla działalności edukacyjnej.
Źródła:
https://kobieta.onet.pl/wiadomosci/szkoly-dostana-pieniadze-od-men-z-nowego-programu-skorzystaja-uczniowie/e98wp2z
https://supermamy.papilot.pl/dziecko/wychowanie/19485/nie-bedzie-wycieczek-w-roku-szkolnym-2025-2026-men-wstrzymuje-nabor-wnioskow
https://polskieradio24.pl/artykul/3539289,uczniowie-bez-dofinansowania-wycieczek-szkolnych-men-nie-oglosilo-naboru
https://rzeczo.pl/programy-edukacyjne-2025-dofinansowania/
https://erasmusplus.org.pl
Absolwent AWF Warszawa i Wydziału Nauk Ekonomicznych UW. Doświadczony organizator wypoczynku dla dzieci i młodzieży z ponad 100 zrealizowanymi obozami. Instruktor snowboardu, narciarstwa i survivalu. Posiada uprawnienia kierownika wypoczynku oraz szkoli kadry wypoczynku w województwie mazowieckim.
